Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 Sách Kết nối tri thức với cuộc sống - Bài 1: Tôi và các bạn - Tiết 2+3: Văn bản "Bài học đường đời đầu tiên"

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG 
CÁC THẦY CÔ GIÁO 
VỀ DỰ GIỜ LỚP 6 
MÔN NGỮ VĂN 
KHỞI ĐỘNG 
CÂU HỎI 
1. Có thể em đã từng đọc một truyện kể hay xem một bộ phim nói về niềm vui hay nỗi buồn mà nhân vật đã trải qua. Khi đọc (xem), em có suy nghĩ gì? 
2. Chia sẻ với các bạn vài điều em thấy hài lòng hoặc chưa hài lòng khi nghĩ về bản thân? 
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN 
TIẾT 2-3 
(Trích Dế Mèn phiêu lưu kí, Tô Hoài) 
ĐỌC VĂN BẢN 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
1. Tác giả 
Tô Hoài 
Tên khai sinh: Nguyễn Sen 
- Năm sinh – năm mất: 1920 – 2014 
- Quê quán: Hà Nội 
- Ông là nhà văn có vốn sống rất phong phú, năng lực quan sát và miêu tả tinh tế, lối văn giàu hình ảnh, nhịp điệu, ngôn ngữ chân thực, gần gũi với đời sống. 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
1. Tác giả 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
2. Tác phẩm 
- Dế Mèn phiêu lưu kí là truyện đồng thoại, viết cho trẻ em; 
- Năm sáng tác: 1941. 
KHÁM PHÁ VĂN BẢN 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
2. Đọc, kể tóm tắt 
- Nhân vật chính: Dế Mèn. 
-Ngôi kể: Thứ nhất. 
- Bố cục : 2 phần 
+ Phần 1: Từ đầu... thiên hạ : Miêu tả hình dáng, tính cách Dế Mèn. 
+ Phần 2: Còn lại. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
Hình dáng tính cách của Dế Mèn 
+ Hình dáng. 
+ Tính cách. 
- Lần lượt miêu tả từng bộ phận cơ thể của Dế Mèn; gắn liền miêu tả hình dáng với hành động. 
 Dế Mèn vừa mang những đặc tính vốn có của loài vật hoặc đồ vật vừa mang đặc điểm của con người. Đặc trưng của truyện đồng thoại. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
1. Hình dáng tính cách của 
Dế Mèn 
* Nhận xét : 
- Chàng Dế khỏe mạnh, cường tráng, trẻ trung, yêu đời. 
  - Kiêu căng, tự phụ, hống hách, cậy sức bắt nạt kẻ yếu. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
1. Hình dáng tính cách của 
Dế Mèn 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
a. Hình ảnh của Dế Choắt qua cái nhìn của Dế Mèn 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
a. Hình ảnh của Dế Choắt qua cái nhìn của Dế Mèn 
+ Như gã nghiện thuốc phiện. 
+ Cánh ngắn ngủn, râu một mẩu, mặt mũi ngẩn ngơ. 
+ Hôi như cú mèo. 
+ Có lớn mà không có khôn. 
 - Cách xưng hô: gọi “chú mày” 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
a. Hình ảnh của Dế Choắt qua cái nhìn của Dế Mèn 
- DC rất yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh. 
 DM tỏ thái độ, chê bai, trịch thượng, kẻ cả coi thường Dế Choắt. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
a. Hình ảnh của Dế Choắt qua cái nhìn của Dế Mèn 
- Dế Mèn k hông giúp đỡ Dế choắt đào hang sâu 
 Không sống chan hòa; ích kỉ, hẹp hòi; vô tình, thờ ơ, không rung động, lạnh lùng trước hoàn cảnh khốn khó của đồng loại. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
b. Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt 
- Dế Mèn h át véo von trêu chị Cốc 
- Chị Cốc trút giận lên Dế Choắt 
 DM muốn ra oai với Dế Choắt, muốn chứng tỏ mình sắp đứng đầu thiên hạ. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt 
b. Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt 
- Diễn biễn tâm lí của Dế Mèn 
+ Lúc đầu thì hênh hoang trước Dế Choắt 
+ Hát véo von, xấc xược với chi Cốc 
+ Sau đó chui tọt vào hang vắt chân chữ ngũ, nằm khểnh yên trí... đắc ý 
+ Khi Dế choắt bị Cốc mổ thì nằm im thin thít, khi Cốc bay đi rồi mới dám mon men bò ra khỏi hang hèn nhát tham sống sợ chết bỏ mặc bạn bè, không dám nhận lỗi 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
3. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn 
- Tâm trạng 
+ Dế Mèn ân hận: Nâng đầu Dế Choắt vừa thương, vừa ăn năn tội mình, chôn xác Dế Choắt vào bụi cỏ um tùm. 
  Ở đây có sự biến đổi tâm lý: từ thái độ kiêu ngạo, hống hách sang ăn năn, hối hận 
Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, hợp lí. 
- DM còn có tình cảm đồng loại; biết hối hận, biết hướng thiện. 
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 
3. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn 
- Bài học rút ra: 
+ Bài học về cách ứng xử, sống khiêm tốn, biết tôn trọng người khác 
+ Bài học về tình thân ái, chan hòa 
- Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn. Dế Mèn kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết của Dế Choắt. 
- Bài học về lối sống thân ái, chan hòa; yêu thương giúp đỡ bạn bè; cách ứng xử lễ độ, khiêm nhường; sự tự chủ; ăn năn hối lỗi trước cử chỉ sai lầm... 
III. TỔNG KẾT 
1. Nội dung - ý nghĩa 
- Kể chuyện kết hợp với miêu tả. 
- Xây dựng hình tượng nhân vật Dế Mèn gần gũi với trẻ thơ, miêu tả loài vật chính xác, sinh động 
- Các phép tu từ . 
- Lựa chọn ngôi kể, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc. 
III. TỔNG KẾT 
2. Nghệ thuật 
LUYỆN 
TẬP 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 1: Câu nào dưới đây không nói về tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí? 
A. Đây là tác phẩm đặc sắc và nổi bật nhất của của Tô Hoài viết về loài vật. 
B. Tác phẩm gồm có 10 chương, kể về những chuyến phiêu lưu đầy thú vị của Dế Mèn qua thế giới những loài vật nhỏ bé. 
C. Tác phẩm được in lần đầu tiên năm 1941. 
D. Tác phẩm viết dành tặng cho các bậc cha mẹ. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 2: Đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên được kể lại theo lời 
A. Dế Mèn. 
B. Chị Cốc. 
C. Dế Choắt. 
D. Tác giả. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 3: Tác giả đã khắc họa vẻ ngoài của Dế Mèn như thế nào? 
A. Ốm yếu, gầy gò và xanh xao. 
B. Khỏe mạnh, cường tráng và đẹp đẽ. 
C. Mập mạp, xấu xí và thô kệch. 
D. Thân hình bình thường như bao con dế khác. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 4: Tính cách của Dế Mèn trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên như thế nào? 
A. Hiền lành, tốt bụng và thích giúp đỡ người khác. 
B. Khiêm tốn, đối xử hòa nhã với tất cả các con vật chung quanh, 
C. Hung hăng, kiêu ngạo, xem thường các con vật khác. 
D. Hiền lành và ngại va chạm với mọi người.   
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 5: Tác giả đã khắc họa vẻ ngoài của Dế Mèn như thế nào? 
A. Ốm yếu, gầy gò và xanh xao. 
B. Khỏe mạnh, cường tráng và đẹp đẽ. 
C. Mập mạp, xấu xí và thô kệch. 
D. Thân hình bình thường như bao con dế khác. 
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 6: Tính cách của Dế Mèn trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên như thế nào? 
A. Hiền lành, tốt bụng và thích giúp đỡ người khác. 
B. Khiêm tốn, đối xử hòa nhã với tất cả các con vật chung quanh, 
C. Hung hăng, kiêu ngạo, xem thường các con vật khác. 
D. Hiền lành và ngại va chạm với mọi người.  
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 
Câu 7: Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra được qua cái chết của Dế Choắt là gì? 
A. Không nên trêu ghẹo những con vật khác, nhất là họ hàng nhà Cốc. 
B. Nếu có ai nhờ mình giúp đỡ thì phải nhiệt tâm thực hiện, nếu không có ngày mình cần thì sẽ không có ai giúp đỡ. 
C. Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào thân. 
VẬN DỤNG 
V iết đoạn văn (5 – 7 câu) kể lại một sự việc trong câu chuyện Bài học đường đời đầu tiên bằng lời của nhân vật đó. 
VẬN DỤNG