Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 Sách Kết nối tri thức với cuộc sống - Bài 4: Quê hương yêu dấu - Tiết 44: Giới thiệu bài học và tri thức Ngữ văn

N 
 Ngữ văn lớp 6 
TIẾT 44 
GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN 
2. Ai ơi, bưng bát cơm đầy 
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần 
3 . Anh đi anh nhớ quê nhà 
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương 
1. “ Vi ệt Nam đất nước ta ơi 
Mênh mông bi ển l úa đâu tr ời đẹp hơn 
 Cánh cò bay l ả rập rờn 
Mây m ờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều ” 
( Vi ệt Nam qu ê hương ta – Nguy ễn Đ ình Thi) 
- Em hãy quan sát các đoạn văn bản sau và cho bi ết đoạn văn bản ấy thuộc văn bản dân gian hay văn học viết ? Tìm điểm chung giữa các văn bản về nội dung và hình thức ? 
GIỐNG NHAU 
Đ ều viết về vẻ đẹp quê hương và đều sử dụng thể thơ lục bát 
còn văn bản 2,3 là văn bản dân gian 
KHÁC NHAU 
văn bản 1 là văn học viết 
Tự đọc phần giới thiệu bài học 
Trình bày cách hiểu của em về phần giới thiệu bài học số 4: đề cập tới những nội dung nào? 
- Chủ đề: quê hương 
+ Quê hương là những gì gần gũi, thân thuộc , thiêng liêng nhất của mỗi chúng ta 
+ Tình yêu quê hương là một trong những tình cảm ấm áp và sâu bên nhất, luôn hiện diện trong sâu thẳm trái tim chúng ta, đồng thời là hành trang giúp tâ khôn lớn, trưởng thành từng ngày 
- Thể thơ: lục bát 
THẢO LUẬN NHÓM: 4 hs/ nhóm, thời gian: 5 phút: 
Yêu cầu 1 
Yêu cầu 2.1 
Yêu cầu 2.2 
Yêu cầu 2.3 
Đ ọc phần tri thức ngữ văn về thơ lục b át trong SGK; 
Xác đ ịnh c ách ng ắt nhịp trong c ác dòng thơ l ục b át đó. 
D ựa v ào VB thơ đư ợc tr ích d ẫn ở đầu buổi học, em h ãy : 
Đ ếm số tiếng của từng d òng đ ể nhận diện d òng sáu ti ếng, d òng tám ti ếng; 
Xác đ ịnh vần được gieo ở d òng sáu, dòng tám; 
Xác đ ịnh thanh điệu của c ác ti ếng 4 – 6 trong dòng sáu ti ếng v à các ti ếng 4 – 6 – 8 trong dòng tám ti ếng; 
1 
2 
3 
TÌM HIỂU CHUNG VỀ THƠ LỤC BÁT 
Lục bát biến thể 
 Biến đổi số tiếng, không tuân theo quy luật B -T 
Số tiếng: Thơ lục bát (6-8) là thể thơ mà các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp, một dòng sáu tiếng và một dòng tám tiếng . 
 Câu lục: 6 tiếng .Câu bát: 8 tiếng 
Cách gieo vần: Tiếng cuối của dòng sáu vần với tiếng thứ sáu của dòng tám; tiếng cuối của dòng tám lại vần với tiếng cuối của dòng sáu tiếp theo. Theo luật bằng (B)- trắc (T). Câu lục: Theo thứ tự tiếng 2- 4 - 6 là B – T- B. 
Câu bát: Theo thứ tự tiếng 2- 4 - 6- 8 là B- T- B- B 
Nhịp chẵn: 2/2/2- 2/2/2/2(4/4); đôi khi nhịp lẻ: 3/3 để nhấn mạnh 
Một số tác phẩm tiêu biểu sử dụng thể thơ lục bát 
Thể thơ lục bát đạt tới đỉnh cao rực rỡ. 
Trong Truyện Kiều , Nguyễn Du viết: 
Đầu lòng hai ả tố nga 
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân 
Mai cốt cách, tuyết tinh thần 
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười. 
Thơ hiện đại gần đây nhất có cuốn sách“ Quà cho con”  
Ví d ụ về lục b át bi ến thể: 
+ Con cò l ặn lội bờ s ông 
Gánh g ạo nu ôi ch ồng tiếng kh óc n ỉ non 
+ Cư ới vợ th ì cư ới liền tay 
Ch ớ để l âu ngày l ắm kẻ gi èm pha 
LUYỆN TẬP 
H ãy l ựa chọn một b ài thơ l ục b át mà em yêu thích và ch ỉ ra c ác y ếu tố đặc trưng của thơ lục b át như: s ố tiếng, số d òng, v ần, nhịp. Những đặc trưng đ ó có tác d ụng như thế n ào trong vi ệc biểu đạt nội dung của b ài thơ? 
 DẪN TỰ HỌC Ở NHÀ 
- Ôn lại bài cũ. 
 Chuẩn bị bài sau: Chùm ca dao về Quê hương – đất nước. 
 Xin chào 
và hẹn gặp lại!