Giáo án Địa lí 6 (Kết nối tri thức với cuộc sống) - Bài 10: Cấu tạo của Trái Đất. Các mảng kiến tạo

CHƯƠNG 3. CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. VỎ TRÁI ĐẤT 
BÀI 10. CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC MẢNG KIẾN TẠO 
Thời gian thực hiện: 1 tiết
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Trình bày được cấu tạo của Trái Đất gồm ba lớp: vỏ Trái Đất, man-ti và nhân. Mỗi lớp có đặc điểm riêng (độ dày, trạng thái, nhiệt độ). 
- Nêu được đặc điểm cấu tạo, tác động của các mảng kiến tạo trên Trái Đất.
2. Năng lực
*Năng lực chung
- Năng lực tự học, tự chủ;
- Năng lực giải quyết vấn đề;
- Năng lực sáng tạo; 
- Năng lực giao tiếp và hợp tác, ngôn ngữ.
*Năng lực đặc thù
- Xác định được trên lược đồ các mảng kiến tạo lớn của vỏ Trái Đất và tên các cặp địa mảng xổ vào nhau. 
- Sử dụng hình ảnh để xác định được cấu tạo bên trong của Trái Đất. 
3. Phẩm chất
- Yêu gia đình, quê hương, đất nước.
- Thực hiện nghĩa vụ đạo đức, tôn trọng, chấp hành pháp luật, kỉ luật
- Có trách nhiệm với bản thân, cộng động, đất nước, phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ tài nguyên môi trường.
- Yêu khoa học, ham học hỏi, tìm tòi. 
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên
- Máy tính, máy chiếu.
- Sơ đồ cấu trúc bên trong của Trái Đất 
- Video về cấu tạo của Trái Đất và các địa mảng 
- Lược đồ các địa mảng của lớp vỏ Trái Đất 
- Tập bản đồ địa lí lớp 6.
2. Học sinh
- SGK, vở ghi, dụng cụ học tập.
- Tập bản đồ địa lí lớp 6.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động 1. Xác định nhiệm vụ học tập
* Mục tiêu
- Gợi mở những kiến thức ban đầu về cấu tạo của Trái Đất và các địa mảng kiến tạo; huy động kĩ năng quan sát, giúp học sinh kết nối kiến thức đã có với kiến thức bài học mới.
* Nội dung hoạt động
- HS dựa vào kiến thức và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.
* Tổ chức hoạt động
Hoạt động cá nhân
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
- GV cho HS quan sát video theo đường link sau đây:
https://www.youtube.com/watch?v=sIoZk5yveOc
- GV đặt câu hỏi: Tìm hiểu cấu tạo bên trong của Trái Đất thật là khó, em hãy thảo luận cùng các bạn làm thế nào để biết được cấu tạo bên trong của Trái Đất? Hãy lựa chọn một trong các phương án sau:
a. Khoan sâu vào trong tâm của Trái Đất 
b. Nghiên cứu gián tiếp 
c. Chụp ảnh từ vệ tinh
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS chú ý theo dõi, khám phá vẻ đẹp của Châu Đại Dương.
- GV quan sát, theo dõi, đánh giá thái độ thực hiện nhiệm vụ của HS.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 
- HS trao đổi và trả lời nhanh câu hỏi trò chơi.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV nhận xét và dẫn dắt vào bài mới: Từ xưa tới nay,con người vẫn muốn tìm hiểu trong lòng Trái Đất có gì ? Cấu tạo của Trái Đất ra sao ? Bài học hôm nay sẽ phần nào đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi ấy.
* Sản phẩm hoạt động
- HS trả lời các câu hỏi theo sự hiểu biết của bản thân.
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1. Hướng dẫn HS tìm hiểu cấu tạo bên trong của Trái Đất
* Mục tiêu
- Trình bày được cấu tạo, vai trò của lớp vỏ Trái Đất.
- Nêu được tên các lớp cấu tạo của Trái Đất và đặc điểm của từng lớp.
* Nội dung hoạt động
- HS khai thác thông tin mục 1; H.1 SGK và Tập bản đồ địa lí lớp 6, thực hiện yêu cầu của GV.
* Tổ chức hoạt động
Hoạt động thảo luận cá nhân/cặp, bàn
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
- Quan sát quả trứng gà đã luộc, cắt đôi, nguyên vỏ. Yêu cầu các em kể tên các bộ phận. Liên hệ tới Trái đất
GV: Nhắc lại bán kính Trái đất (6370km). Với trình độ khoa học hiện đại con người chỉ mới trực tiếp quan sát được độ sâu 15 km. Để có những hiểu biết ở dưới sâu con người phải sử dụng phương pháp gián tiếp (địa chấn )
- GV giao nhiệm vụ: Hãy dùng compa vẽ vào vở ghi mặt cắt bổ đôi của trái đất và điền tên: lõi, lớp trung gian, lớp vỏ (dùng compa vẽ hai đường tròn đồng tâm: vòng đầu có bán kính 2cm, tượng trưng cho lõi trái đất, vòng sau có bán kính 4cm tượng trưng cho lõi và lớp trung gian. Lớp vỏ Trái Đất, vì rất mỏng nên chỉ cần tô đậm vành ngoài của vòng tròn có bán kính 4cm).
*HS khai thác thông tin mục 1; H.1 SGK và Tập bản đồ địa lí lớp 6, thực hiện nhiệm vụ sau:
- Cho biết cấu tạo bên trong của trái đất gồm mấy lớp?
- Đặc điểm cấu tạo bên trong của Trái Đất như thế nào?
+ Hãy vẽ lát cắt Trái đất có đủ 3 lớp với các thông tin ngắn gọn nhất.
+ Thời gian 5 phút thể hiện
+ Màu sắc tươi sáng, chữ rõ.
- GV yêu cầu ghi rõ tên và ý kiến của từng HS vào sản phẩm. Hết 5 phút, HS báo kết quả. GV chấm nhanh, đóng dấu khen ngợi.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS khai thác thông tin và dựa vào hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi;
- GV quan sát, theo dõi, đánh giá thái độ làm việc, giúp đỡ những HS gặp khó khăn.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 
- HS trình bày trước lớp kết quả làm việc cá nhân.
- HS khác theo dõi bạn trình bày, nhận xét, bổ sung, đánh giá.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV nhận xét trình bày của HS, cung cấp thêm thông tin và chốt kiến thức.
* Sản phẩm hoạt động
1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất
Hoạt động 2.2. Tìm hiểu về các địa mảng (mảng kiến tạo)
* Mục tiêu
- Trình bày được cấu tạo, đặc điểm của các mảng kiến tạo.
- Nêu và xác định được tên các mạng kiến tạo, tác động giữa các mảng kiến tạo với nhau.
* Nội dung hoạt động
- HS khai thác thông tin mục 2; H.2 SGK và tập bản đồ địa lí 6 thực hiện yêu cầu của GV.
* Tổ chức hoạt động
Hoạt động thảo luận nhóm
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
* HS khai thác thông tin mục 2; H.2 SGK, tập bản đồ địa lí 6, thực hiện nhiệm vụ sau:
+ Kể tên các địa mảng chính? Việt Nam nằm ở địa mảng nào?
- Chỉ ra các chỗ tiếp xúc của các địa mảng.
+ Các mảng kiến tạo dịch chuyển sẽ gây nên những hiện tượng gì? Hậu quả ra sao?
+ Hãy tìm trên Internet thông tin về 1 trận động đất/núi lửa gây thiệt hại nặng nề gần đây.
+ Làm thế nào để giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai này gây ra?
GV dùng kĩ thuật Think - Pair - Share để làm cho HS làm việc.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Các nhóm tìm và ghi chép những nội dung phù hợp với nhiệm vụ được phân công.
- GV quan sát, theo dõi, đánh giá thái độ làm việc, giúp đỡ nhóm gặp khó khăn.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 
- Hết thời gian, các nhóm lần lượt trình bày kết quả làm việc của nhóm.
- Nhóm khác cùng thực hiện nhiệm vụ khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV nhận xét trình bày của HS, cung cấp thêm thông tin và chốt kiến thức.
* Sản phẩm hoạt động
2. Các địa mảng (mảng kiến tạo)
- Vỏ Trái Đất được cấu tạo bởi các địa mảng nằm liền kề nhau.
- Trên Trái Đất có 7 địa mảng lớn và nhiều địa mảng nhỏ.
- Các địa mảng di chuyển rất chậm, trong khi di chuyển, các mảng có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau.
- Ở đới tiếp giáp các mảng sẽ hình thành các dãy núi, vực sâu, động đất, núi lửa...
3. Hoạt động 3. Luyện tập
*Mục tiêu
- Củng cố, khắc sâu nội dung kiến thức bài học; hệ thống lại nội dung kiến thức vừa tìm hiểu về cấu tạo của Trái Đất và các mảng kiến tạo.
*Nội dung hoạt động
- Vận dụng kiến thức bài học và hiểu biết cá nhân để trình bày được những nội dung kiến thức vừa tìm hiểu về cấu tạo của Trái Đất và các mảng kiến tạo.
*Tổ chức hoạt động
Hoạt động cá nhân, cặp/bàn
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
* GV yêu cầu HS lên bảng tổng kết nội dung bài học.
Tổ chức trò chơi “NHANH NHƯ CHỚP”
- GV chia học sinh làm 2 đội. GV đọc câu hỏi, các đội nhanh tay trả lời. Đội nào trả lời đúng nhanh nhất, nhiều nhất sẽ giành chiến thắng. Có phần thưởng cho cả đội.
List câu hỏi.
Đáp án
1. Dựa vào cấu tạo của Trái Đất hãy cho biết lớp nào là mỏng nhất?
Lớp vỏ
2. Việt Nam nằm trong mảng nền nào? 
Mảng Á - Âu
3. Hoa Kỳ nằm trong mảng nền nào?
Mảng Bắc Mĩ
4. Mảng nào có diện tích lớn nhất? 
Mảng Á - Âu
5. Dựa vào cấu tạo của Trái Đất hãy cho biết lớp nào là dày nhất?
Lớp Nhân
6. Hàn Quốc nằm trong mảng nền nào?
Á - Âu
7. Lớp Man-ti có nhiệt độ khoảng bao nhiêu độ C?
1500 - 37000C
8. Ở lớp vỏ Trái Đất, càng xuống sâu nhiệt độ càng...
tăng
9. Ở nơi tiếp giáp giữa các địa mảng sẽ hình thành...
núi, vực sâu
10. Vật chất của lớp nhân có trạng thái gì?
lỏng, rắn
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS khai thác thông tin và dựa vào hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi;
- GV quan sát, theo dõi, đánh giá thái độ làm việc, giúp đỡ những HS gặp khó khăn.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 
- HS trình bày trước lớp kết quả làm việc cá nhân.
- HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV thông qua trình bày của HS rút ra nhận xét, khen ngợi và rút kinh nghiệm những hoạt động rèn luyện kĩ năng của cả lớp.
* Sản phẩm hoạt động
- HS tham gia trò chơi trả lời câu hỏi.
4. Hoạt động 4. Vận dụng
*Mục tiêu
- HS vận dụng được những kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.
*Nội dung hoạt động
	- Vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập.
*Tổ chức hoạt động
HS thực hiện ở nhà
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu:
1. Tìm kiếm thông tin và trình bày hiểu biết về vành đai lửa Thái Bình Dương.
2. Làm bài tập sau:
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS hỏi và đáp ngắn gọn những vấn đế cần tham khảo.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận 
- GV dặn dò HS tự làm ở nhà tiết sau nhận xét.
Bước 4. Kết luận, nhận định
- GV nhận xét về các phương án lí giải của HS đưa ra, hướng dẫn HS về nhà tìm hiểu, giờ sau trả lời (báo cáo).
* Sản phẩm hoạt động
- HS về nhà tự tìm tòi, khám phá, mở rộng kiến thứ, sự hiểu biết của bản thân qua một số trang website, đường link, sách tham khảo...liên quan đến nội dung, yêu cầu của GV.
------------------------------------------------------