Bài giảng Tin học 8 (Kết nối tri thức với cuộc sống) - Chủ đề 3: Đạo đức, pháp luật và văn hoá trong môi trường số - Bài 4: Đạo đức và văn hóa trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số

Về kiến thức : 
-Một số biểu hiện vi phạm đạo đức khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số. 
-Những quy định về đạo đức, văn hóa và pháp luật khi tạo sản phẩm số. 
Về năng lực: 
- Nhận biết và giải thích được một số biểu hiện vi phạm đạo đức và pháp luật, biểu hiện thiếu văn hoá khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số. 
- Đảm bảo được các sản phẩm số do bản thân tạo ra thể hiện được đạo đức, tính văn hóa và không vi phạm pháp luật. 
NỘI DUNG TRỌNG TÂM 
Biểu hiện vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số 
1 
Tuân thủ những quy định về đạo đức, văn hóa và pháp luật khi tạo ra sản phẩm số 
2 
Khoa chia sẻ cho An bức ảnh ruộng bậc thang mà mình đã chụp. 
Trường hợp 1: An không hỏi ý kiến Khoa, tự mình chỉnh sửa bức ảnh và sử dụng làm nền cho ảnh của mình rồi đưa lên trang cá nhân trên mạng xã hội. An viết chú thích cho bức ảnh: Thật tuyệt khi được đến thăm nơi này. 
Trường hợp 2: An xin phép Khoa, chỉnh sửa lại bức ảnh cho đẹp hơn rồi đưa lên trang cá nhân trên mạng xã hội. An viết chú thích cho bức ảnh: Đất nước ta thật là đẹp (người chụp Lê Khoa). 
Theo em, An nên làm theo cách nào? Vì sao? 
Gợi ý trả lời: Trong hai trường hợp trên An nên chọn trường hợp 2 vì như thế sẽ thể hiện hành vi ý thức tôn trọng văn hoá, đạo đức, pháp luật trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số. 
1.BIỂU HIỆN VI PHẠM KHI SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ KĨ THUẬT SỐ 
Từ hiểu biết của em, hãy thảo luận với các bạn về một vài biểu hiện vi phạm đạo đức và pháp luật hay biểu hiện thiếu văn hoá khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số. 
Nghiên cứu và thảo luận 
Biểu hiện nào là vi phạm? 
*Điền thông tin cần thiết vào phiếu học tập hoặc vở ghi chép 
Một số biểu hiện vi phạm đạo đức, pháp luật hay thiếu văn hoá khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số như: 
- Quay phim trong rạp chiếu phim. 
- Chụp ảnh ở nơi không cho phép (Hình 4.1). 
- Ghi âm trái phép các cuộc nói chuyện. 
- Tải về máy tính cá nhân các tệp bài hát, video có bản quyền để sử dụng mà chưa được phép. 
-Cố ý s ao chép thông tin từ các trang web không cho phép. 
- Sử dụng phần mềm bẻ khoá. 
- Phát trực tiếp (livestream) hoặc chia sẻ các vụ bạo lực học đường. Đưa lên mạng thông tin cá nhân của người khác mà chưa được phép 
Cần tìm hiểu thông tin, trang bị cho mình những hiểu biết, những kiến thức pháp luật để có nhận thức đúng đắn và bảo đảm rằng mình sử dụng công nghệ kĩ thuật số có trách nhiệm, tránh vi phạm pháp luật và các chuẩn mực về văn hoá, đạo đức của xã hội. 
 Ba điều lưu ý để tránh các vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số: 
•	Tìm hiểu thông tin, trang bị cho mình những kiến thức cần thiết. 
•	Chỉ sử dụng những sản phẩm số khi có sự cho phép của tác giả hoặc có bản quyền sử dụng. 
•	Hầu hết thông tin trên Internet là có bản quyền. 
1. Biểu hiện vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số: 
Em hãy nêu một số lưu ý để tránh vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Hành động nào sau đây không vi phạm đạo đức và pháp luật? 
Đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng. 
Cố ý nghe, ghi âm trái phép các cuộc nói chuyện. 
Tặng đĩa nhạc có bản quyền em đã mua cho người khác. 
Tải một bài trình chiếu của người khác từ Internet và sử dụng như là của mình tạo ra. 
2.Tuân thủ những quy định về đạo đức, văn hóa và pháp luật khi tạo ra sản phẩm số 
Có nhiều dạng sản phẩm số mà em có thể tạo ra, đáp ứng sở thích cũng như nhu cầu học tập, kết nối bạn bè 
-Việc tạo ra các sản phẩm số rất dễ dàng và nhanh chóng. 
- Tuy nhiên, em cần phải bảo đảm được sản phẩm số do bản thân tạo ra thể hiện được đạo đức, tính văn hoá và không vi phạm pháp luật. 
2.Tuân thủ những quy định về đạo đức, văn hóa và pháp luật khi tạo ra sản phẩm số 
3 
2 
1 
Cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết và chú ý một số điều sau: 
Luôn trung thực trong quá trình tạo ra sản phẩm số 
K hông sử dụng các thông tin có bản quyền nếu chưa mua hoặc xin phép . 
Nội dung và hình thức của sản phẩm tạo ra không được vi phạm các quy định, chuẩn mực về đạo đức, văn hoá trong xã hội nói chung 
2.Tuân thủ những quy định về đạo đức, văn hóa và pháp luật khi tạo ra sản phẩm số 
 Cần bảo đảm tính văn hoá, thể hiện được đạo đức và tuân thủ pháp luật khi tạo ra các sản phẩm số, giúp tránh được việc lan truyền thông tin sai trái, đồng thời góp phần tạo ra một xã hội số lành mạnh và hợp pháp. 
Em cần chú ý điều gì khi tạo ra các sản phẩm số? 
Em hãy xác định các hành động dưới đây là vi phạm hay không vi phạm đạo đức, pháp luật và văn hoá khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số 
Vi phạm 
Không vi phạm 
a.Chia sẻ thông tin mua bán động vật hoang dã quý hiếm 
b.Cố ý nghe, ghi âm trái phép các cuộc nói chuyện. 
c. Quay và lan truyền video bạo lực học đường 
d. Sáng tác một bài thơ về lớp và gửi bạn bè cùng đọc 
e.Tham gia cá cược bóng đá qua Internet 
f.Chia sẻ địa chỉ một website có chứa các bộ phim không có bản quyền sử dụng 
vi phạm đạo đức / xã hội / vi phạm. 
xã hội / vi phạm đạo đức / vi phạm. 
vi phạm / vi phạm đạo đức / xã hội. 
vi phạm / xã hội / vi phạm đạo đức 
Điền vào chỗ (...). 
* Pháp luật quy định rõ những hành vi nào là .... (1) .... pháp luật, những hành vi nào bị cấm. Những khác không phù hợp với truyền thống tốt đẹp, lợi ích chung của cộng đồng hay ... (2) ... được gọi là hành vi thiếu văn hóa, .... (3) ..... 
Những hành vi nào biểu hiện vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Quay phim trong rạp chiếu phim 
Chụp ảnh ở nơi không cho phép 
Ghi âm trái phép các cuộc nói chuyện 
Cả 3 đáp án trên 
Hành động nào sau đây không vi phạm đạo đức và pháp luật? 
Đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng 
Cố ý nghe, ghi âm trái phép các cuộc nói chuyện 
Tặng đĩa nhạc có bản quyền em đã mua cho người khác 
Tải một bài trình chiếu của người khác từ Internet và sử dụng như là của mình tạo ra 
Những lưu ý để tránh các vi phạm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số là? 
Tìm hiểu thông tin, trang bị cho mình những kiến thức cần thiết 
Chỉ sử dụng những sản phẩm số khi có sự cho phép của tác giả hoặc có bản quyền sử dụng 
Hầu hết thông tin trên Internet là có bản quyền 
Cả 3 đáp án trên 
Thế nào là vi phạm bản quyền? 
Mua sản phẩm có dấu bản quyền của tác giả tại các cửa hàng uy tín 
Là vi phạm quyền của tác giả đối với tác phẩm 
Cả A và B 
Đáp án khác 
Đâu là sản phẩm số? 
Truyện tự sáng tác 
Trò chơi điện tử 
Bài đăng trên mạng xã hội, diễn đàn 
Cả 3 đáp án trên 
Mục đích của sản phẩm số là gì? 
Tăng tính cạnh tranh của thị trường các nước 
Phục vụ nhu cầu cá nhân của mỗi người 
Làm cho xã hội và mỗi người trở nên tốt đẹp hơn, biết ứng xử lễ phép, lịch sự, tôn trọng danh dự của mình và người khác 
Cả 3 đáp án trên 
Những hành vi nào không nên làm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Liên tục sử dụng điện thoại khi đang gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với người khác 
Nói chuyện qua điện thoại trong phòng đọc của thư viện, rạp chiếu phim 
Lén thu âm cuộc trao đổi trực tiếp hoặc qua điện thoại 
Cả 3 đáp án trên 
Trong lớp học trực tuyến, một số học sinh tạo nhóm Zalo để trao đổi đáp án khi làm bài kiểm tra 
Chuyển sang chế độ im lặng hoặc tắt điện thoại khi đang ở trong lớp học, buổi học, ... 
Cả A và B đều đúng 
Cả A và B đều sai. 
Những hành vi nào nên làm khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Chia sẻ thông tin mua bán động vật hoang dã quý hiếm 
Quay và lan truyền video bạo lực học đường 
Tham gia cá cược bóng đá qua Internet 
Cả 3 đáp án trên 
Em hãy xác định hành động nào là vi phạm đạo đức, pháp luật và văn hóa khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Bình lấy sơ đồ tóm tắt bài học trên mạng, tự ghi tên mình là tác giả trên sơ đồ đó rồi gửi cho các bạn trong lớp tham khảo 
Sau khi mua được cuốn sách Tin học mới xuất bản, Lan dùng điện thoại thông minh chụp ảnh các trang sách và gửi cho các bạn đọc 
Cả A và B đều đúng 
Cả A và B đều sai 
Hãy chỉ ra những hành vi vi phạm bản quyền trong các tình huống dưới đây ? 
Đồng ý 
Không đồng ý 
Đồng ý một phần 
Đáp án khác 
Em đồng ý, không đồng ý hay đồng ý một phần với ý kiến sau : “Chúng ta có thể sử dụng điện thoại di động khi đang lái xe miễn là không gây tai nạn giao thông” 
Sử dụng tai nghe khi nghe ca nhạc, xem phim, chơi trò chơi điện tử ở nơi có nhiều người. 
Luôn cố gắng trả lời tin nhắn sớm nhất có thể 
Chúng ta có thể tùy ý sử dụng bất kì hình ảnh, âm thành nào để làm màn hình nền, nhạc chờ, nhạc chuông cho điện thoại của bản mình 
Nên nói xin phép, xin lỗi khi phải dừng trao đổi với bạn để nghe điện thoại 
Đâu là hành vi không có đạo đức, văn hóa khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số? 
Vân chụp một bài văn trong cuốn sách và gửi cho Long 
Long sử dụng phần mềm để gõ lại, cắt xén và coi như đó là bài văn của mình 
Cả A và B 
Đáp án khác 
Em hãy chỉ ra hành vi vi phạm bản quyền, vi phạm đạo đức trong tình huống dưới đây :” Vân mua cuốn sách các bài văn hay trong hiệu sách. Vân dùng điện thoại di động chụp một bài văn trong cuốn sách và gửi cho Long. Long sử dụng phần mềm Word để gõ lại, chỉnh sửa, cắt xén bài văn này và nộp cho cô giáo để chấm điểm. 
Phong chụp ảnh Lan đang đùa nghịch với tư thế không đẹp mắt. Phong chia sẻ bức ảnh lên mạng xã hội làm Lan xấu hổ và không dám đến trường 
Học sinh có thể thu âm lời giảng của thầy cô giáo trên lớp để nghe lại những phần chưa hiểu rõ. 
Sáng tác một bài thơ về lớp và gửi các bạn cùng đọc 
Tạo một trang cá nhân để chia sẻ những kinh nghiệm học tập của mình 
Tình huống nào dưới đây là vi phạm quy định pháp luật? 
Em có cảnh báo và lời khuyên gì với bạn trong mỗi tình huống dưới đây? 
a) Bạn em quay video các bạn trong lớp có hành vi bạo lực và đăng lên mạng xã hội. 
b) Một người bạn sử dụng ảnh em chụp để tham gia một cuộc thi ảnh nhưng chưa có sự đồng ý của em. 
Gợi ý trả lời: 
a. Khuyên bạn không nên quay và đăng video bạo lực đó lên mạng vì vi phạm quyền riêng tư của mỗi con người và vi phạm ti ê u chuẩn cộng đồng trên mạng . 
b. Nói cho bạn ấy hiểu không nên dùng ảnh khi chưa có sự đồng ý của người khác 
a. Nêu một vài hành động chưa đúng của em khi sử dụng công nghệ kĩ thuật số mà em đ ã mắc phải. 
b. Nêu cách em sẽ phòng tránh hoặc từ bỏ vi phạm. 
Gợi ý trả lời: 
a.Hành động: bẻ khóa sử dụng phần mềm có bản quyền 
b.Tìm hiểu thông tin, trang bị cho minh những kiến thức cân thiết. 
Chỉ sử dụng những sản phẩm số khi có sự cho phép của tác giả hoặc có bản quyền sử dụng. 
VẬN DỤNG 
Trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số, em hãy nêu và phân tích ba trường hợp cụ thể để thấy đó là biểu hiện vi phạm đạo đức và pháp luật, biểu hiện thiếu văn hóa ? 
VẬN DỤNG 
Dưới đây là ba trường hợp cụ thể trong sử dụng công nghệ kĩ thuật số mà có thể được coi là vi phạm đạo đức và pháp luật hoặc thiếu văn hóa: 
- Lạm dụng thông tin cá nhân của người khác: như thu thập, lưu trữ, sử dụng hoặc chia sẻ thông tin cá nhân mà không có sự đồng ý của người đó là vi phạm quyền riêng tư của họ và có thể vi phạm pháp luật. Hành động này cũng thiếu văn hóa, thiếu tôn trọng đối với người khác và có thể gây ra hậu quả tiêu cực. 
- Phát tán thông tin giả mạo hoặc sai lệch: Một số người có thể sử dụng công nghệ kĩ thuật số để phát tán thông tin giả mạo hoặc sai lệch. Điều này có thể làm cho người đọc hoặc khách hàng tin vào thông tin sai và gây ra hậu quả nghiêm trọng. Việc phát tán thông tin giả mạo hoặc sai lệch không chỉ là vi phạm đạo đức và pháp luật, mà còn thiếu văn hóa và thiếu trách nhiệm. 
- Truyền tải nội dung vô văn hóa: Sử dụng công nghệ kĩ thuật số cũng cho phép người dùng truyền tải nội dung vô văn hóa như hình ảnh, video hoặc lời nói không đúng mực. Hành động này không chỉ là vi phạm đạo đức và pháp luật, mà còn thiếu văn hóa và gây ra ảnh hưởng xấu đến mọi người trong xã hội. 
-Theo em những thông tin nào trên Internet được phép và chưa được phép, không được phép sử dụng? 
-Em hãy nêu một số dấu hiệu để nhận biết? 
VẬN DỤNG 
Gợi ý: Sử dụng máy tìm kiếm (Google) để tìm hiểu thông tin chi tiết 
Em hãy tạo một sản phẩm số theo cách sáng tạo để hướng dẫn các bạn hiểu đúng về việc sử dụng công nghệ kĩ thuật số. Em hãy đảm bảo sản phẩm của mình thể hiện được đạo đức, tính văn hoá và không vi phạm pháp luật nhé. 
VẬN DỤNG 
Gợi ý: 
Tạo bài trình chiếu PowerPoint hướng dẫn về chủ đề sử dụng công nghệ kĩ thuật số tuân thủ đúng đạo đức, pháp luật và văn hoá. 
Link bài giảng trực tuyến tham khảo: 
https://www.youtube.com/watch?v=O-jSDRby7fM 
https://forlangworld.blogspot.com/ 
https://www.youtube.com/c/ForlangWorld 
https://www.facebook.com/emvuiemhoc